Voor 95% leven we op de automatische piloot; dat wil zeggen dat 95% van wat we doen en zeggen er min of meer automatisch uit komt. Uit ons lichaam, uit onze mond. We weten dat we het zeggen, maar zijn ons er niet van bewust dat we hebben bedacht het te zeggen. We hebben het ook niet bewust bedacht.

Het mooist zie je dat bij - iets minder mooi - ruzies. Wat er dan allemaal wel niet gezegd wordt! De grofste ellende komt eruit, allerlei opgekropte emoties komen eindelijk los. Maar was dat ook de opzet? Nee, in de meeste gevallen niet. Mensen die elkaar lang niet hebben gezien na een onenigheid komen soms bij elkaar - al dan niet na bemiddelen van derden - om het uit te praten. En dat leidt dan binnen no time tot opnieuw ruzie en verwijten.
M.i. komt dat omdat mensen op dat moment niet bewust hun eigen regie voeren, geen controle hebben over wat er emotioneel met hun gebeurt. Ze laten de automatische piloot veel te veel bepalen wat er gebeurt. Het zijn de emoties die reageren via de automatische piloot. Een piloot die o.a. geregeerd wordt door trots, chronische boosheid, gekwetstheid, etc.

Als je mensen halverwege een ruzie zou kunnen laten ophouden en hen vraagt "was dit de bedoeling", dan zal het merendeel zeggen ",Nee, in tegendeel". Maar ergens is onbewust het ego geraakt en gaan we in de aanval, zijnde de beste verdediging.

Prioriteiten stellen heeft dan ook alles te maken met het bewust zijn wat er gebeurt. Met bewust keuzes maken. En geloof me, er zijn weinig mensen die dat 100% van de tijd doen. Ik denk zelfs niemand.
Mansukh Patel zei het zo treffend: "Ik proef mijn woorden voordat ze mijn mond verlaten, zodat ik weet of ze iemand pijn zullen doen". 

Mijn zoon kwam op een gegeven moment met een uitspraak (ongetwijfeld ook weer van iemand gelezen): "Ga je voor geluk of ga je voor gelijk". Hij deed dat op een moment van heftige discussie. En dat is een goede uitspraak, een goede vraag. Want wat zijn we aan het doen bij een discussie? Meningen aan het uitwisselen met respect voor de ander? Ons gelijk willen krijgen ten koste van alles? Onze emoties de boventoon aan het laten voeren? De ander onze mening aan het opdringen? Boos worden omdat de ander onze mening niet wil aannemen?

Het is goed om je bewust te zijn wat je aan het doen bent, en of dat ook echt je bedoeling is. Wil je kost wat kost iemand terecht wijzen omdat jij vindt dat het anders moet met als gevolg een ruzie? En vervolgens boos op jezelf zijn omdat je het zover hebt laten komen? Als het antwoord nee is, waarom doe je het dan?
Daarom is het zo belangrijk om je vooral tijdens gesprekken bewust te zijn van wat je wilt met die gesprekken. En wat je belangrijk vind om ermee te bereiken of wat je perse niet wilt.

Maar het geldt ook op vele andere terreinen. Ik zie steeds meer mensen in financiële problemen raken omdat ze dingen kopen die ze niet kunnen betalen. Dan maar op de pof. Er is een tendens dat je alles maar moet kunnen kopen wat je wilt. Terwijl we het met z'n allen al krankzinnig lux hebben. Toegegeven, het is niet helemaal eerlijk verdeeld, maar toch.
Dankzij mijn huidige arbeidsongeschiktheid en de niet zo toeschietelijke verzekering, ben ik in een situatie die me doet denken aan toen ik studeerde. Bij alles wat er gekocht werd, moest er toen worden nagedacht of het wel echt nodig was. En heel vaak blijken dingen niet echt nodig te zijn. Snoep is niet nodig, luxe artikelen zijn niet nodig. De auto rijdt nog, dus....Al die dingen die je anders allang had vernieuwd, kunnen ineens langer mee. Het doet je inzien hoe verwend we zijn.
Maar in het kader van het onderwerp: zeker als je financieel niet ruim zit, moet je op dat punt prioriteiten stellen. En niet hetzelfde willen als de buurman. Soms kan dat gewoon niet.

Prioriteiten stellen zie je ook bij nogal wat vrouwen die een kind krijgen en zich tevoren hadden voorgenomen te blijven werken. Als het kind er eenmaal is, heeft menigeen er moeite mee te gaan werken. Ik heb vele vrouwen in de praktijk gehad die in dubio stonden. Ik vroeg hen dan wat hun hart hen ingaf. Dat was thuisblijven. Vervolgens vroeg ik of het financieel kon. En daarna zei ik: "je hebt zelf het antwoord net gegeven, denk er maar eens over na". Bijna iedereen stopte daarna met werken, en niemand met spijt.

Vaak moet een ander je wijzen op het feit dat je keuzes kunt maken, dat je prioriteiten kunt stellen, wees echter doordrongen van het feit dat je altijd keuzes kunt maken, prioriteiten kunt stellen. Als je meer dan één richting uit kunt, is het altijd nuttig om uit te zoeken welke richting voor jou het beste is. Welke richting de richting van je hart is.
En soms kun je die richting niet kiezen, en moet je het met het verstand doen. Beide zijn nodig. Verstand en hart. Afhankelijk van de situatie kun je het hart volgen, of de andere richting.

Maar leer jezelf aan prioriteiten te stellen. Te zien wat de richting is die je op wil. Als je dat doet, dan volgt je automatische piloot je uiteindelijk. Maar jij moet je piloot sturen. Jij moet de richting bepalen, de prioriteit bepalen, de keuze maken.
Wees je dat bewust, en doe het. Leer het jezelf aan. Stel jezelf wat vaker de vraag "wat vind ik hier belangrijk?".